زمان تقریبی مطالعه: 7 دقیقه
 

خولی بن یزید اصبحی




خولی بن یزید اصبحی از یاران و همراهان عمر بن سعد در کربلا بود.


۱ - نقش خولی در کربلا


در برخی از منابع از خولی به عنوان قاتل عثمان بن علی (علیه‌السّلام)
[۱] دینوری، ابوحنیفه احمد بن داوود، الاخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، ص۲۵۷، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۸ش.    
یا یکی از قاتلین او یاد شده است.
[۲] ابن ‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد بن صامل السلمی، خامسه۱، ص۴۷۶، طائف، مکتبة الصدیق، چاپ اول، ۱۹۹۳.    
[۳] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، ج۳، ص۲۰۱، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷.    
[۴] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۴، ص۳۴۳، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.    
[۵] شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۰۹، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳.    
برخی دیگر از منابع نیز او را قاتل جعفر بن علی دانسته و آورده‌اند: «خولی بن یزید اصبحی تیری به شقیقه یا چشم جعفر زد و او را به شهادت رساند.»
[۶] ابن ‌شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ج۳، ص۲۵۵، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.    
[۷] بحرانی، عبدالله، العوالم الامام الحسین (علیه‌السّلام)، تحقیق مدرسه الامام المهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، ص۲۸۱، قم، چاپ اول، ۱۴۰۷.    

برخی از منابع خولی را قاتل سیدالشهداء (علیه‌السّلام) معرفی کرده و گفته‌اند کسی که سر امام (علیه‌السّلام) را از بدنش جدا کرد خولی بوده است.
[۸] ابن ‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد بن صامل السلمی، خامسه۱، ص۴۷۴، طائف، مکتبة الصدیق، چاپ اول، ۱۹۹۳.    
[۹] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، ج۳، ص۲۰۴، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷.    
[۱۰] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۵، ص۴۵۳، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.
[۱۱] کوفی، ابن اعثم، الفتوح، تحقیق علی شیری، ج۵، ص۱۱۹، بیروت، دارالاضواء، چاپ اول، ص۱۹۹۱.    
اما برخی دیگر از منابع، بر این اعتقادند که او قاتل امام حسین (علیه‌السّلام) نبود؛ اما از کسانی بود که اقدام به بریدن سر امام (علیه‌السّلام) کرد؛ ولی وقتی وارد گودال قتلگاه شد دستش لرزید و لرزه بر‌اندامش افتاد و کنار رفت، در این هنگام شمر بن ذی‌الجوشن یا سنان بن انس
[۱۲] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۴، ص۳۴۶، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.    
[۱۳] شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۱۲، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳.    
[۱۴] سید بن طاوس، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۷۶، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش.    
و به نقلی برادر خولی- شبل بن یزید- پیاده شد و سر امام (علیه‌السّلام) را جدا کرد و به دست خولی داد.
[۱۵] دینوری، ابوحنیفه احمد بن داوود، الاخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، ص۲۵۸، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۸ش.    


۲ - سر امام در تنور خولی


پس از شهادت امام حسین (علیه‌السّلام)، خولی به همراه حمید بن مسلم ازدی ماموریت یافت تا سر مقدس امام (علیه‌السّلام) را نزد ابن‌زیاد ببرد.
[۱۶] ابن ‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد بن صامل السلمی، خامسه۱، ص۴۸۱، طائف، مکتبة الصدیق، چاپ اول، ۱۹۹۳.    
[۱۷] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، ج۳، ص۲۰۶، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷.    
[۱۸] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۴، ص۳۴۸، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.    
[۱۹] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، تحقیق احمد صقر، ص۷۹، بیروت، دارالمعرفه.    
آنها شبانگاه به کوفه رسیدند؛ اما چون قصر ابن‌زیاد در این هنگام بسته بود، او سر امام (علیه‌السّلام) را به خانه خود برد و آن را در تنور خانه جای داد و به همسرش نوار گفت: «بی‌نیازی عمرمان را با خود آورده‌ام! سر حسین (علیه‌السّلام) اکنون در خانه با توست.» در این هنگام همسرش -نوار- برآشفت و با خشم به خولی گفت: «مردم طلا و نقره به خانه می‌آوردند و تو رفتی سر فرزند دختر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را با خود آورده‌ای [و می‌گویی مایه بی‌نیازی زندگی‌مان را با خود آورده‌ای؟] دیگر سر من و تو روی یک بالش نخواهد بود.» صبح فردا خولی سر امام (علیه‌السّلام) را نزد ابن‌زیاد برد و خبر شهادت امام (علیه‌السّلام) را به او داد.
[۲۰] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، ج۳، ص۲۰۶، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷.    
[۲۱] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۴، ص۳۴۸، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.    
[۲۲] ابن اثیر، علی بن ابی الکرم، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۸۰، بیروت، دارصادر-داربیروت، ۱۹۶۵.    
[۲۳] ابن‌ کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۰۶، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۶.    


۳ - عاقبت خولی


پس از قیام مختار، ماموران او ماموریت یافتند تا به خانه خولی رفته و او را به سزای عمل زشتش برسانند. ماموران مختار خانه خولی بن یزید را در محاصره گرفتند، خولی متوجه حضور ماموران شد پس در دستشویی خانه‌اش مخفی شد. یاران مختار وارد خانه شدند و همسر خولی را یافته از او پرسیدند: «شوهرت کجاست؟» گفت: «نمی‌دانم کجاست»؛ اما با اشاره‌ی دست، مخفیگاه خولی را به ماموران نشان داد. پس آنان خولی را در حالی که زنبیلی بر سر خویش نهاده بود پیدا کردند و از آنجا بیرون کشیدند و سپس مختار را از اسارت او با خبر کردند. مختار نزد یاران خود آمد و دستور داد او را کشته و بدنش را بسوزانند.
[۲۴] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۴، ص۵۳۱، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.    
[۲۵] مسکویه، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق ابوالقاسم امامی، ج۲، ص۱۸۰، تهران، سروش، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش.    
[۲۶] کوفی، ابن اعثم، الفتوح، تحقیق علی شیری، ج۶، ص۲۴۴، بیروت، دارالاضواء، چاپ اول، ص۱۹۹۱.    
[۲۷] خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین (علیه‌السّلام)، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، ج۲، ص۲۵۰، قم، مکتبة المفید.    


۴ - پانویس

 
۱. ↑ دینوری، ابوحنیفه احمد بن داوود، الاخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، ص۲۵۷، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۸ش.    
۲. ↑ ابن ‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد بن صامل السلمی، خامسه۱، ص۴۷۶، طائف، مکتبة الصدیق، چاپ اول، ۱۹۹۳.    
۳. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، ج۳، ص۲۰۱، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷.    
۴. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۴، ص۳۴۳، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.    
۵. ↑ شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۰۹، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳.    
۶. ↑ ابن ‌شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ج۳، ص۲۵۵، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.    
۷. ↑ بحرانی، عبدالله، العوالم الامام الحسین (علیه‌السّلام)، تحقیق مدرسه الامام المهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، ص۲۸۱، قم، چاپ اول، ۱۴۰۷.    
۸. ↑ ابن ‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد بن صامل السلمی، خامسه۱، ص۴۷۴، طائف، مکتبة الصدیق، چاپ اول، ۱۹۹۳.    
۹. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، ج۳، ص۲۰۴، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷.    
۱۰. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۵، ص۴۵۳، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.
۱۱. ↑ کوفی، ابن اعثم، الفتوح، تحقیق علی شیری، ج۵، ص۱۱۹، بیروت، دارالاضواء، چاپ اول، ص۱۹۹۱.    
۱۲. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۴، ص۳۴۶، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.    
۱۳. ↑ شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۱۲، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳.    
۱۴. ↑ سید بن طاوس، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۷۶، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش.    
۱۵. ↑ دینوری، ابوحنیفه احمد بن داوود، الاخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، ص۲۵۸، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۸ش.    
۱۶. ↑ ابن ‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد بن صامل السلمی، خامسه۱، ص۴۸۱، طائف، مکتبة الصدیق، چاپ اول، ۱۹۹۳.    
۱۷. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، ج۳، ص۲۰۶، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷.    
۱۸. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۴، ص۳۴۸، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.    
۱۹. ↑ اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، تحقیق احمد صقر، ص۷۹، بیروت، دارالمعرفه.    
۲۰. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، ج۳، ص۲۰۶، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷.    
۲۱. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۴، ص۳۴۸، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.    
۲۲. ↑ ابن اثیر، علی بن ابی الکرم، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۸۰، بیروت، دارصادر-داربیروت، ۱۹۶۵.    
۲۳. ↑ ابن‌ کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۰۶، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۶.    
۲۴. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۴، ص۵۳۱، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷.    
۲۵. ↑ مسکویه، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق ابوالقاسم امامی، ج۲، ص۱۸۰، تهران، سروش، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش.    
۲۶. ↑ کوفی، ابن اعثم، الفتوح، تحقیق علی شیری، ج۶، ص۲۴۴، بیروت، دارالاضواء، چاپ اول، ص۱۹۹۱.    
۲۷. ↑ خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین (علیه‌السّلام)، تحقیق و تعلیق محمد السماوی، ج۲، ص۲۵۰، قم، مکتبة المفید.    


۵ - منبع

سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «قاتلان امام حسین (علیه‌السلام)»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۳/۱۳.    


رده‌های این صفحه : تاریخ زندگانی امام حسین | تاریخ معصومان | دشمنان امام حسین | مجازات شدگان به دست مختار | نهضت عاشورا




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.